ایران مرجع پارسی بلاگ

بحران های ازدحام جمعیت و آخرین لیست حجاج کشته شده

.............................................................................................

برای کسانی که به حج نرفته اند و یا در تجمعات میلیونی حضور نداشته اند شاید تصور اینکه چه اتفاقاتی ممکن است در این تجمعات رخ دهد و چگونه ممکن است ظرف چند ثانیه تعداد قابل توجهی از افراد حاضر در این تجمعات کشته و زخمی شوند بسیار مشکل است.  واقعیت آن است که ماهیت این پدیده برای دانشمندان هم هنوز کاملا شناخته شده نیست.  با آنکه هر ساله تعدادی از این نوع حوادث در سراسر جهان اتفاق می افتند، این پدیده بخوبی مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. از آنجا که تلفات ناشی از این بحرانها گاهی به هزاران نفر می رسد لازم است که است این حوادث در زمره بحرانهای بزرگ دسته بندی شده و مورد توجه بیشتری قرار گیرند. طبق تعریف می توان  هجوم جمعیت را حرکت ضربانی انبوه جمعیت دانست که منجر به زیر دست و پا ماندن و له شدن افراد و در نتیجه زخمی و کشته شدن تعدادی از آنها می شود.  

مطالعات انجام شده بر روی اجساد افراد کشته شده در این حوادث نشان می دهند که بیشتر افراد در اثر خفگی و بسته شدن راههای تنفسی گلو و بالای شکم  ناشی از فشارهای بیرونی جان خود را از دست می دهند.  موج جمعیت دارای نیرویی فوق العاده است. فقط کافی است بدانیم که فشار 5 تا 6 نفر در یک جهت خاص می تواند یک ریل فلزی را خم کند. بدیهی است زمانی که تعداد جمعیت زیاد باشد این فشار چندین برایر بوده و عوارض ناشی از آن بر افرادی که این فشارها بر آنها وارد می آید بسیار شدید است.  آمارها نشان می دهند که خیلی از افرادی که در این حوادث آسیب می بینند در همان حالت ایستاده جان خود را از دست می دهند.  افرادی هم که زنده می مانند دچار استرسهای روانی شدید می شوند.    

گفته می شود که عوامل روانی نقش بسیار مهمی در حوادث هجوم جمعیت بازی می کنند و رفتارهای توده جمعیت را شکل می دهند.  هجوم حمعیت به اشکال مختلف است که معمولا یا به صورت یک سویی و یا به صورت پس و پیش صورت می گیرد.  هجوم یک سویی در موقعی رخ می دهد که جمعیتی که به یک سمت مشخص در حال حرکت است بطور ناگهانی با تغییر مثبت و یا منفی در نیرو مواجه می شود که حرکت جمعیت را تحت تاثیر قرار می دهد.  نیروی مثبت می تواند در اثر توقف ناگهانی  جمعیت به دلیل بسیه شدن مسیر و یا درهای مقابل و یا سقوط اجسام از بالای جمعیت  وارد شوند.  نیروی مثبت همچنین ممکن است در اثر برخورد جمعیت با مسیرهای تنگ تر و گلوگاهها ایجاد شود.  به همین ترتیب کاهش ناگهانی فشار و نیرو در جهت حرکت جمعیت مانند باز شدن دروازها و یا مسیرها نیز می توانند موجبات این نوع حوادث و آسیب دیدگی افراد شوند.  هجوم جمعیت پس و پیش و چند جهته معمولا در اثر ترس در جمعیت رخ می دهد.............    

بیشتر اطلاعاتی که ما در مورد حوادث مربوط به هجوم جمعیت داریم از گزارشات خبری و نقل قول ها و مشاهدات افراد حاضر در صحنه ها است.  در سالهای اخیر تعداد مرگ و میر و مجروحان ناشی از این حوادث بخوبی به ثبت رسیده اند. تعداد بالای مرگ و میر ناشی از این حوادث در سالهای اخیر در مقایسه با گذشته هم ممکن است بخاطر افزایش جمعیت و تراکم در شهرهای بزرگ و هم در اثر سیستمهای بهتر ثبت آمار و اطلاعات این حوادث باشد. بر خلاف تعداد کشته شده ها آمار دقیقی از تعداد زخمی ها معمولا در دسترس نیست. 

حوادث مربوط به هجوم حمعیت را بر اساس تعداد قربانیان و آسیب دیدگان می توان به چهار دسته طبقه بندی کرد.

1. دسته اول (خفیف): تعدادی زخمی و کشته شدگان صفر

2. دسته دوم (متوسط) تعداد 1 تا 10 نفر کشته

3. دسته سوم (شدید) تعدا د 11 تا 100 نفر کشته

4. دسته چهارم (ویرانگر) تعداد 101 تا 1000 کشته

5. دسته پنجم (فجیع) بیش از 1000 کشته.

جدول زیر برخی از یزرگترین حوادث مربوط به ازدحام جمعیت را نشان می دهد، سال 94 فجیع ترین حادثه است با 4700 کشته   

سال	شهر-کشور	مراسم	تعداد کشته ها
1361	مسکو- روسیه	مراسم ورزشی	340
1366	مکه- عربستان	مراسم مذهبی	402
1369	مکه- عربستان	مراسم مذهبی	1426
1373	مکه- عربستان	مراسم مذهبی	270
1383	مکه- عربستان	راسم مذهبی	251
1384	بعداد - عراق	مراسم مذهبی	965
1384	وایی- هند	فستیوال مذهبی	267
1386	مکه- عربستان	حج	345
1387	هیماچال پرادش-هند	فستیوال مذهبی	162
1387	جادپور- هند	فستیوال مذهبی	425
1389	فنوم چن- کامبوج	فستیوال آب	347
1390	کرلا - هند	فستیوال مذهبی	102
1392	مادیا پرادش- هند	فستیوال مذهبی	115
1392	سانتا ماریا- برزیل	کلوپ شبانه	242
1394	مکه - عربستان	حج	4700

بطور کلی مراسم مذهبی، سیاسی، ورزشی از مهمترین مراسمی هستند که ازدحام جمعیت در آنها باعث بحران می شود.  این بحرانها معمولا در اثر یک تحریک واقعی و یا تصوری اولیه جمعیت حاضر در مراسم صورت می پذیرد. این محرکها باعث ترس و وحشت و  تحریک مردم و در نهایت هجوم آنها می شود.  برخی از حوادث جمعیتی در مراسم ورزشی و بخصوص بازی های فوتبال روی می دهند. البته در میان آمارهای موجود، حوادث مربوط به مراسم مذهبی از همه بیشتر و پر تلفات تر بوده اند.  شاید بیشترین حوادث ثبت شده از این نوع مربوط به مراسم حج  در محدوده  مسجد الحرام و منا بوده باشد. 

بر اساس آخرین آمار، درحادثه مرگبار هجوم جمعیت در رمی جمرات در منا 4700 نفر (چهار هزار نفر) از زائران خانه خدا کشته و بیش از 2000 نفر مجروح شده‌اند. با وجود اعلام سازمان حج و زیارت ایران مبنی بر افزایش شمار قربانیان این حادثه مقامات سعودی از اعلام دقیق فوت شدگان خودداری کرده‌اند؛ اما حقیقت تلخ است....

علاوه بر اعلام سازمان حج و زیارت درمورد شمار زائران ایرانی فوت شده در حادثه ازدحام جمعیت در منا حقیقیت این است که 465 نفر  متاسفانه از ایران فوت کرده است شماره مجروحین هم 100 نفر میباشد..............

سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت در رابطه با علت جان باختن زائران ایرانی اعلام کرد، دلیل این اتفاق، مسیر خاص رمی جمرات، خفگی و تنگی نفس بر اثر فشار زیاد و ازدحام جمعیت بوده است...........

وی همچنین  افزود 85 نفر از مجروحان در بیمارستان‌های ایرانی مستقر در منا و مکه و پنج تن دیگر بیمارستان‌های سعودی بستری هستند.

رئیس سازمان حج و زیارت همچنین یادآور شد چهار کمیته برای شناسایی جان باختگان کشورمان در این حادثه تشکیل شده که به تمامی بیمارستان‌های مکه وشهرهای اطراف مراجعه کرده وجویای حجاج ایرانی جان باخته می شوند.

وی با اشاره به این که احتمال افزایش آمارجان باختگان این حادثه وجود دارد، افزود آمار دقیق در این‌باره به زودی اعلام خواهد شد. رییس سازمان حج وزیارت درباره انتقال اجساد زائران جان باخته نیز گفت مقدمات این کارانجام شده وانتقال پیکر این حجاج ازطریق دو شرکت هوایی ماهان وایران ایر، در هفته آینده به کشور آغاز می شود.

اوحدی تاکید کرد اسامی جان باختگان درسایت بعثه مقام معظم رهبری و حج و زیارت منتشر شده است.

سازمان حج و زیارت تاکنون اسامی 119 نفر از فوت شدگان را به شرح ذیل اعلام کرده است:

1) محمد نوری  استادی

2) احمد ابراهیم زاده

3) محمد ابراهیم احمد آبادی  

4) بلال اسلامیان

5) احمد اسماعیلی چاوند

6) حسن افشون

7) نادعلی امینی

8) حجت اوسیانی

9) عبد الله ایگدری

10) گل در یاربازای گلستان

11) علی رضا باغانی

12) محمد ابراهیم باقری

13) بایرامعلی بخته

14) عبد الله براهویی ژند

15) علی برومند  فارس

16) علیرضا بقایی

17) محمد ولی بهلکه

18) یگن بی بی مقدم اینچه برون

19) کریم پور تقی راستگو مقدم

20) فرهاد پیرزاده 

21) وجیه الله تقالی

22) حسین تقوی

23) سعید جعفری

24) اسماعیل جعفری

25) حسین جعفری

26) سید جلال جلال زاده

27) عبد الصمد جمشید نژاد

28) رجب علی جمعه اربانی

29) حسین جوانی

30) علی حسین چشم دهام

31) محمد چوبدار

32) علی اکبر حسینی

33) قیصر علی حیدری

34) عبد الصمد خانی

35) خدیجه خرمایی

36) شکرالله خشخویی

37) محمد خندان

38) غلام رضا خورسند 

39) محمد سعید دانش طلب

40) علی اکبر دلیر

41) مالک دهقان خیاوی

42) علی اکبر ذبیح زاده پاشا

43) عبد الله رادپور

44) علی رازانی

45) علی رجبی محمد آباد

46) عبدالقادر رحکن رودی ایرانیان خارج از کشور

47) قاسم رحمانی

48) قنبر رحمانی تولی 

49) عبد الستار  رحمکن سوری  ایرانیان خارج از کشور

50) سید احمد  رحیمی

51) محمد حسین رمضانی سیاه خلکی        

52) سید مرتضی رییس زاده

53) قربانعلی سالاری

54) حسین سبور ابراهیمی

55) حسین سبیانی

56) محمد مهدی سلحشور

57) حسن سلیمانی درچه

58) محمد رضا سلیمانیان درچه

59) شهریار شادمندخانه

60) غلامعلی شاهین

61) عباسعلی  شکری

62) عبد الستار   شینور نصاری  

63) ابراهیم صادقی واسکسی

64) غلامرضا طاهری

65) رضا عارف خانی

66) احمد عباسی

67) حسین علی عباسی

68) جمشید علم جو

69) غلامرضا غلامی

70) فرامرز غلامی

71) محسن غلامی  خراسان رضوی

72) احمد غلامی جیر گل

73) رحمت غلامی جیر گل

74) محمد اسماعیل فخری

75) ابراهیم فخری

76) حسین فرجی

77) محمد علی  فرخاری

78) حسین فرخی

79) محمد رضا فروزان

80) علی اکبر فغانی    خراسان رضوی

81) غلامعباس قادی    خراسان رضوی

82) علی اکبر قدم گاهی

83) درسن تقان          قزل

84) کاری بای کاری بای

85) هوشنگ کردگار

86) اقا محمد کره ش

87) حمید کره ش جوکار

88) ابراهیم کریم پور چمچالی

89) رضا          کریمی قلعه بابا خانی 

90) احمد کفاش

91) حسن گلشنی

92) اسماعیل گندابی 

93) عباس گودرزی

94) عباس لطفی

95) احمد لطفی

96) محمد ظاهر ماروسی

97) ابراهیم محمدی

98) حسین محمدی

99) غلام رضا محمودی

100) مختاری اکبری

101) نور محمد مختوم نژاد

102) عزت الله مدادی

103) عبد الستار ممکن رود  خارج از کشور

104) نعمت الله منصوری

105) مصطفی موسوی         

106) داوود موسوی

107) علی اکبر مهرآباد

108) علی اصغر  مهرآبادی

109) ابراهیم میان آبادی

110) حسین میر مرتضوی

111) هادی میرزایی

112) اسکندر ناصری

113) مرادعلی نصر اللهی

114) علی رضا نظربرومند

115) رجب نعمتی

116) جواد نمازی مکی

117) فراحم نوری نوران

118) علی محمد یحیی پور

119) ابوبکر یوسفی

.........................................................................

منابع:

Ka Ming Ngai, Frederick M. Burkle, Jr, Anthony Hsu and Edbert B. Hsu, 2009, Human Stampedes: A Systematic Review of Historical and Peer-Reviewed Sources preview. Disaster Medicine and Public Health Preparedness /  Volume  3 /  Issue 04 / December 2009, pp 191 - 195.....