فضولات و مواد زائد دفعی در بروز بلایا
بخش چهارم ) فضولات و مواد زائد دفعی در بروز بلایا
الف) مشکلات ناشی از مواد زائد(فضولات ، زباله، فاضلاب...) در بحران:
یکی از مشکلات عمده در بحرانها مشکلات ناشی از مواد زائد از قبیل فضولات انسانی (مدفوع)، زباله وفاضلاب است شدت مشکلات بلافاصله بعداز وقوع بحران افزایش یافته وتا زمانیکه آرامش نسبی حاصل می شود همچنان ادامه خواهد داشت مجود اجساد ومواد فساد پذیر از یک طرف ودفع ناصحیح مدفوع از طرف دیگر موجبات تعفن و آلودگی محیط را فراهم می آورند.
هنگام وقوع بحران ممکن است شبکه فاضلاب وتاسیسات تصفیه آن در شهرهای بزرگ یا کوچک از کار بیافتد . به عنوان مثال زمین لرزه می تواند در لوله های اصلی وفرعی جمع آوری فاضلاب شکستی ایجاد کند سیل ممکن است مجاری فاضلاب را مسدود نماید و ایستگاههای تلمبه و تاسیسات تصفیه را در آب فرو برد. ممکن است با خالی شدن فضولات صنعتی حاوی مواد بازدارنده وسمی به شبکه فاضلاب وضع اضطراری به وجود آید ودر نتیجه جریانات حیاتی موثر در تصفیه فاضلاب مختل شود.
دفع ناصحیح مدفوعات انسانی، زباله و فضولات می تواند مشکلات زیر را ایجاد نماید:- ایجاد محلهای زاد و ولد حشرات (مگس ) و جوندگان (موش)
- ایجاد بوهای نا مطبوع
- آلودگی خاک و منابع آب
- آلودگی غذا توسط مگس و گرد و خاک
- بد منظره بودن نمای تلنبار زباله و فضولات
- افزایش بروز بیماریها
ب) دفع صحیح فضولات ومواد زائد در بحران :
1 - دفع مدفوعات انسانی:
احداث توالت در اردوگاهها و نقاط آسیب دیده بعهده سازمانهای میئول می باشد اما نقش مشارکت مردم در سرعت بخشیدن به ساخت آنها به ویژه در ساعات و روزهای اولیه بحران و نیز نگهداری و نظافت آنها بسیار بسیار مهم بوده و در بسیاری مواقع آسیب دیدگان رأسا? اقدام به ساخت توالتهای ساده نموده و تا قبل از رسیدن کمک این اقدام را انجام می دهند.
بدیهی است احداث توالتهای شیاری که با حفر یک شیاره به عرض 30 سانتیمتر و عمق 90 تا 150 سانتیمتر انجام میشود بسیار عملی بوده و تا احداث توالتهای اساسی می تواند رفع نیاز نماید. اینگونه توالتهای بسیار موقت بوده و رعایت نکات بهداشتی در آنها حائز اهمیت است.
در احداث این گونه توالتها توجه به نکات زیر ضروری است:
- توالت شیاری به اندازه کافی ازچادر و محل اسکان فاصله داشته باشد.
- محل توالت به جهتی انتخاب شود که بو و تعفن به سمت چادر نباشد.
- خاک شیار در اطراف توات ریخته شده و یک وسیله (خاک انداز ) برای تخلیه خاک روی مدفوع در محل قرار داده شود.
- پس از هر بار اجابتبا خاک روی مدفوع پوشانده شود.
- در صورت امکان یک مخزن آب با صابون در محل نصب و پس از هر بار استفاده ، دستها کاملا? شستشو و تمیز شوند.
رعایت نظافت در سایر توالتها که توسط امدادگران ساخته می شود به حفظ سلامت آسیب دیدگان کمک می کند لذا ضروریست در این خصوص به نکات کلی زیر توجه شود:
- از تخریب و جابجائی مصالح توالت ها خودداری شود.
- از انداختن سنگ ، پارچه بداخلچاهک توالتهائی که امکان گرفتگی دارند خودداری شود.
- بعد از هر از استفاده محل شستشو شود.
- درب توالتها همیشه پوشیده و سعی شود محیط داخل آن تاریک نگهداری شود.
- در صورت پر شدن چاهک و یا گرفتگی آن سریعا? مسئولین محل با خبر شوند...
2- دفع صحیح زباله و مواد زائد:
بطور متوسط هر نفر روزانه بین 100 تا 200 گرم زباله تولید می کند که ضروریست نسبت به جمع آوری و دفع آن اقدام بعمل آید مشارکت و همکاری مردم در مرحله جمع آوری بسیار ضروری می باشد بویژه درمناطق بحران زده و اردوگاههای چادری اگر زباله ها بطرز صحیح جمع آوری نشود با بی توجهی در پشت چادرها تخلیه شود پس از مدتی اثرات نا مطلوب آن اشکار خواهد شد.
جمع آوری زباله بهتر است روزانه صورت گیرد بویژه در مناطق گرمسیری ، اما چنانچه امکانات مقدور نباشد میتوان هفته یک یا دو بار انجام داد.
زباله ها را میتوان در سطلهای زباله و با کیسه های زباله که از طریق امدادگران توزیع می شود جمع آوری نمود و بطور مستقیم تحویل ماشین ها و چرخهای حمل زباله داد و یا در شبکه هائی که در فواصل چادرها نصب شده اند تخلیه کرد ، قطعا? از طریق صحیح بهداشتی دفن با منهدم خواهند شد.
در مواقعی که ضرورت دارد خانواده ها رأسا? اقدام به جمع آوری و دفع زباله محل خود نمایند به تنها یا بطور مشترک با چند چادر ، در فاصله ای مناسب اقدام به حفر یا شیار یا گودال نموده و هر بار زباله را در داخل شیار تخلیه نموده و بدین طریق زباله را دفع کرد. در این صورت میتوان با استفاده از خاک اطراف گودال هر بار مقداری از خاک را روی زباله تخلیه نمود و در صورتیکه زمین مناسب در دسترس نباشد میتوان اقدام به سوزاندن زباله نمود بشرطی که دود حاصله موجب آزار و اذیت ساکنین نشود.
بطور کلی نکاتی که باید در جمع آوری و دفع بهداشتی زباله رعایتشوند عبارتند از :
1- قبل از متعفن شدن زباله در چادر نسبت به جمع آوری آنها اقدام شود.
2- زباله را در سطلهای قابل شستشو و درب دار در کیسه های پلاستیکی جمع آوری شوند.
3- از تخلیه زباله در اطراف و پشت چادرها جدا? خودداری شود.
4- از تخلیه زباله در مسیل ها ، رودخانه ها و انهار جدا? خودداری شود.
5- نظافت سطلهای زباله پس از تخلیه انجام شود.
6- از بازی کردن در اطراف و محل دفع زباله خودداری شود.
7- زباله ها را در گودال و یا شیاری دفن شده و روی آن با حدود 20 سانتیمتر خاک پوشیده شود.
8- همکاری لازم با مأمورین جمع آوری زباله بعمل آید.
9- در پاکسازی عمومی ماهی یک یا دو یا چند بار شرکت فعال بعمل آید.
10-جائی که دفن کردن عملی نیست زباله ها سوزانده شود.
3- دفع فضولات حیوانی :
در مناطق بحران زده روستائی باید به امر جمع آوری و دفع فضولات حیوانی توجه کرد زیرا اگر این فضولات در فضای باز بحال خود گذارده شوند باعث جلب مگس میشوند و محیط زاد و ولد مناسبی برای آن فراهم می کنند.
برای جمع آوری فضولات حیوانی میتوان گودالهائی با کف بتنی و دیوارهای سیمانی بنا کرد، هر گودال باید وسعت کافی داشته باشد که حداقل کود یک روز را در خود جا دهد . دو گودال بدین نحو ساخته می شود تا در وقتی که یکی را نظافت و شستشو می کنند دیگری مورد استفاده قرار گیرد. شیب کف گودال به طرف کف شوری هدایت می شود که به چاهک جاذب وارد می گردد . فضولات حیوانی را می توان از طریق دفن ، انباشتن ، تخمیر و سوزاندن با سایر زباله ها دفع کرد.
4-کفن و دفن اجساد:
کفن و دفن اجساد طبعا? دارای آئین و ضوابط خاص عرفی ، شرعی و قانونی است و مطمئنا? از طرف مسئولین اقدامات لازم انجام خواهد گرفت لاکن نقش مردم و مشارکت در حمل و دفن صحیح ، بسیار مؤثر است تا ضمن انجام مراحل قانونی و قبل از هر گونه فساد از محل جمع آوری و در گورستان خاکسپاری شوند.
نکاتی که باید در این خصوص رعایت شود عبارتند از :
- انجام مراحل قانونی اجساد و کسب مجوز های لازم
- حمل به موقع جسد به سردخانه یا محل دفن
- اجتناب از دفن دسته جمعی در قبرهای عمومی
- رعایت لازم در تماس با جنازه ها به ویژه وقتی که مرگ در اثر بیماریهای واگیردار اتفاق افتاده باشد.
- جابجائی اجساد به صورت بی سرو صدا بدور از چشم سایرین به منظور حفظ روحیه مردم
- در صورتیکه گورستان مشخص نباشد میتوان در فاصله مناسب از محل اسکان و با رعایت جهت باد ، محلی مشخص نمود و اجساد را با شماره و مشخصات گور در محل دفن نمود.
