تب مالت ( بروسلوز )
تب مالت یا بروسلوز یک بیماری عفونی و مسری است که بین انسان و دام مشترک است یعنی از حیوان به انسان منتقل می شود .
بروسلا اولین بار توسط بروس در سال 1887 از طحال سربازان انگلیسی که در جزیره مالت فوت کرده بودند جدا شده است .
* راه سرایت :
مخزن بیماری بز، گاو و حیوانات آلوده دیگر است ، مصرف شیرخام و تماس با حیوانات آلوده سبب ابتلاء میگردد . نگهداری بز و مصرف شیر آن برای تغذیه کودک از علل مهم سابق در ایران بشمار میرفت . در ایران در آدمی بیشتر بروسلا ملی تن سیس دیده می شود که دلائل دقیق آن با وجود بودن بروسلای آبورتوس در دامهای این کشور معلوم نیست . گوشت و دیگر بافت های دامهای کشته ، تراوشات تناسلی بویژه تراوش حاصل از سقط دامها ، جنین ، آغل ، طویله ، زمین آلوده ، شیر ، پنیر ، سرشیر و خامه تازه و آب و هوای آلوده سرچشمه بیماری است . حیوان آلوده در موقع سقط جنین خطرناکتر از همه چیز است و سبب آلوده کردن طویله ومحیط خود می شود و 8 تا 12 هفته این آلودگی برجا میماند . همه گیری در دهات در فصل زایمان دامها زیاد است . در 72? - 60? موارد میکرب از راه پوست وارد بدن می شود و در 16 تا 30? موارد از راه غذا است . بطور نادرتر سرایت از راه تناسلی و دستگاه تنفسی صورت میگیرد . در یک مورد مادر از راه شیردادن طفل خویش را آلوده کرده است .
کودکان روستائیان و افرادی که حیوانات اهلی نگهداری می کنند بیشتر در معرض آلودگی هستند انتقال از راه جنین هم امکان پذیر است ( تب مالت مادرزادی ) ، آلودگی در دوره های اول حاملگی ممکن است سبب سقط شود . در پنیر تازه بز میکرب 6 تا 10 روز و بندرت 20 تا 60 روز زنده می ماند . در پنیر گوسفند 45 تا 65 روز ، در پنیر گاو تا 90 روز زنده میماند .
* نشانه های بالینی بروسلوز :
بعد از ورود بروسلا از راه جلد ، مخاط یا گوارش ابتدا بطرف غدد لنفی مربوطه می رود و غدد مانع عمومی شدن آن میگردند . در برخی موارد توانسته اند شانکر ابتدائی و غدد لنفی آلوده ( کمپلکس ابتدائی ) را نشان دهند . این دوران موضعی یا ناحیه ای مرض معمولاً بدون نشانه آشکار است و یا مخفی میماند که مطابق با دوران پنهانی بیماری است و در حدود 8 تا 15 روز میباشد ولی میتواند کوتاهتر یا خیلی طولانی تر از آن باشد . دوران پنهانی تجربی 5 تا 25 روز بوده است . در این دوران هیچ آثار زیستی آشکار وجود ندارد و به اسم مرحله قبل از آلرژی معروف است .
· تب
· عرق
· درد
· علائم عفونی دیگر مانند : قرمزی و تحریک شدن حلق ، سرفه ، عوارض عصبی و روانی ، بیخوابی ، بویژه بی اشتهائی وجود دارد . در کودکان خردسال و شیرخواران اسهال دیده می شود .
· علائم بالینی تب مالت در کودکان چندان مشخص نیست . طحال در نیمی از موارد بزرگ است . طحال بزرگ بیشتر همراه بزرگ شدن غدد لنفی می باشد . دانه های جلدی بصورت تب خال و پورپورا بوده و دانه های دیگر اریتم های برآمده کمیاب است .
* بررسیهای آزمایشگاهی :
دو آزمایش مهم برای تشخیص قطعی تب مالت وجود دارد یکی جداکردن بروسلاها و دیگری جستجو آنتی کرها ( پادتنها ) است .
· کشت
· پی گیری آنتی کرها : برای پیدا کردن آنتی کرها از آزمایش زیر استفاده می شود .
آزمایش سرمی رایت - 2ME
* عوارض :
گرفتاری استخوانها و مفاصل : ضایعات استخوانی و مفصلی شدید و سبک که گاهی بیمار را مدتها زمینگیر میکند . اسپوندیلیت بروسلائی شایع ترین گرفتاری استخوانی در تب مالت می باشد .
· تظاهرات و عوارض عصبی در مالت :
1. سردرد
2. درد تمام بدن
3. ضعف
4. سستی
5. خستگی و کوفتگی عضلات
6. کم خوابی
7. حالت تحریک پذیری زیاد
8. نگرانی و تشویش
9. افسردگی
10. هذیان
11. سندرم مننژه
· عارضه قلبی بروسلوز آندوکاردیت است
· عوارض چشمی
· برونکوپنومونی
· التهاب کبد ( گرانولم ) ، یرقان ، خونریزیهای متعدد گاهی نارسائی یا سیروز تولید می کند گرفتاری پوست بصورت بثورات جلدی به شکل ماکول ، پاپول ، اریتم های گوناگون و پورپورا ملاحظه می گردد .
* درمان :
بیمار مبتلا به تب مالت احتیاج به استراحت در بستر ، مراقبت ، پرستاری خوب و درمانهای محافظتی دارد .
جهت درمان دارویی به پزشک حتماً مراجعه شود .
* پیشگیری :
جوشاندن شیر و دقتهای بهداشتی دیگر درباره افرادی که با حیوانات سر و کار دارند بسیار مهم است . جستجوی خاستگاه آلودگی در پیشگیری بیماری مفید میباشد معمولاً‌حیوانات اهلی اطراف بیمار سبب آلودگی میشوند . تمام مواد شیری را باید بصورت پاستوریزه تهیه کرد . آموزش بهداشت به قصابان و افرادی که با حیوانات سرو کار دارند .
واکسیناسیون در حیوانات اثر فاحشی در کاهش میزان بیماری دارد اما ذبح و خارج کردن حیوانات آلوده از بین بقیه حیوانات تنها راه قطعی و مطمئن در ریشه کن کردن بیماری می باشد .
واکسن زنده ضعیف شده سوش ( S19) بهترین است یکبار تزریق آن حداقل 7 سال حیوان را محافظت می کند .
